Sáng 24/12, trong bối cảnh thói quen tiếp nhận thông tin của người trẻ đang thay đổi nhanh chóng dưới tác động của công nghệ số, Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU) tổ chức chương trình “Kết nối tấm lòng tri thức – nơi gặp gỡ những người thành công”. Xuất phát từ câu chuyện đọc sách, chương trình gợi mở những suy ngẫm về năng lực đọc sâu, tư duy học thuật và cách sinh viên sử dụng công nghệ trong môi trường học tập hiện nay.
Giữ lửa văn hóa đọc trong cộng đồng sinh viên HIU
Kỷ nguyên số đã làm thay đổi căn bản cách con người tiếp cận thông tin, từ thói quen đọc sang nghe và nhìn. Đây vừa là xu hướng tất yếu, vừa đặt ra những thách thức mới khi khả năng tập trung, đọc sâu, tư duy độc lập và tư duy phản biện của người trẻ có dấu hiệu suy giảm. Trước thực tế đó, chương trình không chỉ góp phần giữ lửa văn hóa đọc, mà còn thể hiện rõ sự quan tâm của Nhà trường trong việc khuyến khích sinh viên học tập chủ động và có chiều sâu hơn trong môi trường số.
Thực tiễn cho thấy, các nội dung ngắn trên mạng xã hội với sức lan tỏa mạnh mẽ, cùng với việc người trẻ sử dụng ngày càng phổ biến các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) trong học tập và tra cứu thông tin, đang làm gia tăng nguy cơ suy giảm năng lực đọc sâu và tư duy phản biện. Hiện tượng này ngày càng được nhìn nhận như một vấn đề mang tính toàn cầu. Năm 2024, Đại học Oxford đã lựa chọn thuật ngữ “brain rot – thối não” là “từ của năm” nhằm mô tả tình trạng suy giảm khả năng tập trung và tư duy do việc tiêu thụ quá nhiều nội dung nhỏ lẻ, thiếu chiều sâu trên môi trường số, với lượt tra cứu tăng hơn 230%.
Những lo ngại này cũng được phản ánh qua nhiều khảo sát xã hội. Theo Gallup, năm 2022 ghi nhận mức thấp kỷ lục về số lượng sách người Mỹ đọc mỗi năm, trong khi thời gian dành cho việc đọc đã liên tục suy giảm trong suốt hai thập niên. Dữ liệu từ Quỹ Nghệ thuật Mỹ cho thấy, chỉ trong vòng 10 năm, tỷ lệ trẻ 13 tuổi đọc sách “để tìm niềm vui hằng ngày” đã giảm gần một nửa, từ 27% xuống còn 14%. Ở bậc đại học, nhiều giảng viên cũng ghi nhận sinh viên ngày càng gặp khó khăn khi tiếp cận các văn bản dài, vốn đòi hỏi khả năng tập trung cao và tư duy học thuật bền bỉ.
Trong bối cảnh đó, chương trình “Kết nối tấm lòng tri thức – nơi gặp gỡ những người thành công” được tổ chức trong khuôn khổ chuỗi hoạt động “Truyền thông tri thức 2025”, gồm ba chương trình lớn do Trung tâm Thông tin – Thư viện HIU triển khai, nhằm lan tỏa văn hóa đọc, kết nối tri thức và thúc đẩy tinh thần học tập suốt đời trong cộng đồng học thuật.
Xuất phát từ thực tiễn giáo dục đại học hiện nay, chương trình lựa chọn đi thẳng vào một câu hỏi mang tính cốt lõi: làm thế nào để sinh viên có thể tận dụng công nghệ như một công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả, thay vì để công nghệ chi phối và làm phân mảnh tư duy.
Khi đọc sâu trở thành năng lực trong kỷ nguyên AI
Phát biểu tại chương trình, PGS.TS. Lê Văn Truyền cho rằng việc đọc lướt và thiếu kiên nhẫn với các văn bản dài là một xu hướng có thật, đồng thời cũng có thể xem là mặt trái của giai đoạn công nghệ phát triển mạnh mẽ. Theo ông, trong một thế giới biến đổi nhanh, việc xây dựng và duy trì văn hóa đọc, đọc chậm, đọc từng chữ, từng trang, chính là cách để con người tiếp nhận tri thức một cách chủ động, giữ vững năng lực tư duy độc lập và khả năng sáng tạo.
Trong lời phát biểu mộc mạc, chân thành, ông kể cho sinh viên nghe về quãng thời gian học tập của mình, khi một cuốn từ điển có giá trị tương đương cả tháng tiền ăn và cả lớp phải góp tiền mua chung để thay nhau sử dụng. Câu chuyện giản dị ấy tạo nên sự đối sánh rõ nét giữa hai thế hệ về điều kiện tiếp cận tri thức. Nếu như trước đây, người học phải đối mặt với sự khan hiếm sách vở, thì ngày nay tri thức trở nên phong phú hơn, dữ liệu mở hơn và công nghệ hỗ trợ mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, chính sự dư thừa thông tin ấy cũng tiềm ẩn nguy cơ khiến người học tiếp nhận tri thức nhanh, nhiều nhưng thiếu chiều sâu.
Từ trải nghiệm cá nhân, ông nhấn mạnh việc đọc sách không chỉ để biết, mà để hiểu, nhằm hình thành bản lĩnh học thuật và tư duy phản biện – những năng lực nền tảng mà công nghệ không thể thay thế. Trong khuôn khổ chương trình, ông đã trao tặng Thư viện HIU 5 đầu sách chuyên ngành do ông biên soạn và tham gia biên soạn, như một sự gửi gắm niềm tin vào thế hệ sinh viên hôm nay.
Đón nhận món quà và thông điệp ấy, PGS.TS.DS Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng, khẳng định chương trình thể hiện rõ triết lý giáo dục mà HIU theo đuổi: lấy người học làm trung tâm và gắn đào tạo với nghiên cứu khoa học, thực tiễn và phục vụ cộng đồng. Theo bà, những cuốn sách được trao tặng không chỉ là tài liệu học thuật có giá trị, mà còn là sự gửi gắm tâm huyết, trí tuệ và trách nhiệm của các nhà khoa học đối với thế hệ tri thức trẻ.
Kết nối, tri ân những tấm lòng vì tri thức
Điểm nhấn của chương trình là tọa đàm kết nối tri thức, nơi diễn ra sự gặp gỡ, đối thoại và sẻ chia giữa các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên, chuyên gia và sinh viên. Đây là không gian để tri thức được lan tỏa thông qua đối thoại và trải nghiệm, bởi tri thức chỉ thực sự có giá trị khi được chia sẻ trong cộng đồng học thuật.
Tham gia tọa đàm có các diễn giả: PGS.TS. Lên Văn Truyền – Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế; PGS.TS.BS. Nguyễn Thu Tịnh – Trưởng Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM; PGS.TS. Phước Minh Hiệp – Trưởng Khoa Kinh tế – Quản trị HIU; và PGS.TS. Nguyễn Thị Nga, Trưởng Bộ môn Huyết học, Khoa Xét nghiệm Y học HIU. Tại tọa đàm, các diễn giả cùng trao đổi về vai trò của văn hóa đọc trong môi trường đại học, tập trung làm rõ mối quan hệ giữa việc đọc sâu, tư duy học thuật và cách sinh viên sử dụng công nghệ trong học tập. Nhiều ý kiến nhấn mạnh yêu cầu hình thành thói quen đọc có mục tiêu, biết chọn lọc và khai thác tri thức, nhằm giúp người học phát triển tư duy độc lập trong bối cảnh công nghệ và AI ngày càng phổ biến.
Trong khuôn khổ chương trình, Ban Tổ chức đã tổng kết và trao giải cuộc thi “Hành trình qua những trang sách hay”, thu hút sự tham gia của đông đảo sinh viên. Theo Ban Tổ chức, nhiều bài dự thi không chỉ dừng ở cảm nhận cá nhân, mà cho thấy sự đối thoại nghiêm túc giữa người trẻ với tri thức, giữa trải nghiệm sống và các giá trị học thuật, nhân văn.
ThS. Huỳnh Thị Kim Tuyết – Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin – Thư viện HIU, cho biết cuộc thi được tổ chức với mong muốn đưa văn hóa đọc từ khẩu hiệu trở thành hành động cụ thể, qua đó giúp sinh viên hình thành thói quen đọc sâu, đọc có mục tiêu và chủ động khai thác tri thức trong môi trường số. Từ góc nhìn quản lý đào tạo, PGS.TS.DS Nguyễn Thị Thu Thủy cho rằng cuộc thi mang đậm ý nghĩa giáo dục khai phóng, khuyến khích sinh viên không chỉ đọc để tiếp nhận thông tin, mà còn biết suy ngẫm, kết nối tri thức và chuyển hóa tri thức thành những hành động tích cực trong học tập và cuộc sống.
Khép lại trong không khí cuối năm, “Kết nối tấm lòng tri thức” để lại một thông điệp rõ ràng về giá trị của việc đọc chậm, đọc sâu và học tập chủ động. Trong kỷ nguyên số, đây không chỉ là thói quen cá nhân, mà còn là năng lực nền tảng giúp sinh viên làm chủ công nghệ và thích ứng trước những biến động nhanh của thời đại.
Tham dự chương trình “Kết nối tấm lòng tri thức – nơi gặp gỡ những người thành công” có PGS.TS. Lê Văn Truyền – Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế; PGS.TS.BS. Nguyễn Thu Tịnh – Trưởng Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM; ông Phạm Hồng Vinh – Phó Ban Kinh tế số – Báo Kinh tế Việt Nam; bà Ngô Thu Trang – Phó Giám đốc Thương hiệu Medinsight – Alpha Books; ThS.BS. Dương Văn Ninh – Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch; và ông Lâm Đạt Thành – đại diện Báo Kinh tế Sài Gòn.
Về phía Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng, chương trình có sự tham dự của PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Hiệu trưởng Nhà trường; bà Lương Thị Kim Chi, Phó Hiệu trưởng Nhà trường; cùng lãnh đạo, giảng viên, cán bộ các Khoa, Phòng, Trung tâm và hơn 300 sinh viên HIU.
Thư viện HIU tiếp nhận hơn 1.000 đầu sách trong năm 2025
Trong năm 2025, Thư viện Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU) đã tiếp nhận hơn 1.000 đầu sách cùng trên 10 ấn phẩm báo, tạp chí do các cá nhân và đơn vị trao tặng. Nguồn học liệu này góp phần bổ sung và làm phong phú hệ thống tài nguyên phục vụ giảng dạy, học tập và nghiên cứu, đồng thời lan tỏa tinh thần sẻ chia tri thức và văn hóa đọc trong cộng đồng học thuật của Nhà trường.
Nhằm ghi nhận những đóng góp ý nghĩa đó, Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng đã trao hoa và quà lưu niệm tri ân các cá nhân, đơn vị đồng hành cùng Thư viện HIU, gồm: Ông Phạm Hồng Vinh – Phó Ban Kinh tế số – Báo Kinh tế Việt Nam; ThS.BS. Dương Văn Ninh – Giảng viên Trường Đại học Y Phạm Ngọc Thạch; Bà Lương Thị Kim Chi – Phó Hiệu trưởng Trường ĐHQT Hồng Bàng; PGS.TS. Phước Minh Hiệp – Trưởng Khoa Kinh tế -Quản trị, Trường ĐHQT Hồng Bàng; Bà Ngô Thu Trang – PGĐ Thương hiệu Medinsight – Alpha Books; ThS. NCS. Nguyễn Thị Thu Hằng – Giảng viên Khoa Khoa học Xã hội, Trường ĐHQT Hồng Bàng; Ông Lâm Đạt Thành – Đại diện Báo Kinh tế Sài Gòn.
Loan Lê
Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông
