Cập nhật lần cuối vào 11/08/2020
Hồ Thị Thiên Ngân – Trạm Y tế ĐHQT Hồng Bàng
Tại sao cơ thể cần canxi? Thực phẩm nào giàu canxi? Điều gì xảy ra nếu cơ thể không có đủ Canxi, và những điều cần biết về việc bổ sung canxi?
– Con người cần canxi để xây dựng và duy trì xương chắc khỏe, và 99% cơ thể canxi nằm trong xương và răng, và canxi còn cần cho quá trình hoạt động của thần kinh cơ, hoạt động của tim, chuyển hoá của thế bào và quá trình đông máu.
– Theo khuyến cáo, cơ thể người trưởng thành cần khoảng 1000mg canxi/ngày, trong đó có khoảng 200 – 400mg canxi được hấp thu tại ruột, khoảng 200 mg canxi bị đào thải qua mật và các dịch tiêu hóa, còn lại theo phân thải ra ngoài, khoảng 200mg canxi được bài tiết qua thận. Trong đó 99% lượng canxi trong cơ thể được dự trữ tại xương, 1% canxi ở dạng tự do – đóng vai trò như một hệ đệm, có thể trao đổi với dịch ngoại bào để điều chỉnh nồng độ canxi máu khi cần thiết. Bình thường, nồng độ canxi máu nằm trong khoảng từ 8.8 đến 10.4 mg/gl (2.2-2.6 mmol/l). Để hấp thu Canxi cần vitamin D (Vitamine D có nhiều dầu cá, các sản phẩm từ sữa) => Việc tăng cường và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời giúp quá trình chuyển hóa và hấp thụ Canxi.
Thực phẩm nhiều canxi:
- Phô mai, sữa chua và sữa.
- Hạt Chia: 10 gram hạt Chia cung cấp 63,1 mg canxi.
- Sữa đậu nành: 100mg sữa đậu nành chứa khoảng 140mg canxi.
- Hạnh nhân: 100 gram hạnh nhân nguyên chất chứa 269 mg canxi.
- Các loại đậu: Đậu phụ, Đậu trắng, Hạt hướng dương, đậu nành, hạt vừng.
- Các rau củ: bông cải xanh, cải xanh, khoai lang, Cải bẹ và cải rổ, đậu bắp , xà lách.
- Cam và nước cam, bí đao
Các vấn đề thường gặp: Khi thiếu hoặc thừa canxi đều có thể gây ra những bệnh lý phức tạp.
Thiếu canxi
– Do lượng ăn vào không đủ hoặc do hấp thu từ đường ruột kém gây ra tình trạng thiếu canxi. Khi cơ thể thiếu canxi kéo dài, để duy trì nồng độ canxi trong máu cơ thể sẽ tự huy động canxi từ trong xương ra. Việc thiếu hụt canxi mạn tính là một trong những nguyên nhân quan trọng của việc giảm khối lượng xương và loãng xương (mật độ xương rất thấp) => Tăng nguy cơ gãy xương. Thiếu canxi lâu dài trong khẩu phần ăn dẫn tới bệnh cao huyết áp và ung thư ruột. Lượng canxi (dưới 600 mg/ngày) và áp lực máu có mối liên quan ngược chiều (khi lượng canxi giảm, tỉ lệ mắc bệnh cao huyến áp tăng).
Thừa canxi:
– Hiếm gặp, khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều canxi qua ăn uống, canxi sẽ được bài tiết ra cơ thể. Nhưng khi dùng thuốc canxi liều cao, kéo dài sẽ có tác dụng phụ thuốc: Sỏi thận; Tăng canxi huyết và suy thận; Giảm hấp thu các khoáng chất cần thiết khác (sắt, kẽm, magiê và phospho).
Người lớn khi thiếu canxi có biểu hiện triệu chứng:
- Tăng phản xạ gân xương (dấu Chvostek).
- Co thắt cơ (dấu Trousseau).
- Chuột rút.
- Co giật.
- Rối loạn nhịp tim.
- Rối loạn cảm giác bàn tay, bàn chân.
- Đau thắt bụng.
- Trầm cảm.
Sơ cứu người bị hạ canxi máu:
- Phải giữ bình tĩnh => đưa người bệnh tới chỗ thoáng mát để nghỉ ngơi.
- Nếu có viên canxi dạng sủi, pha 01 viên vào 100ml nước, cho bệnh nhân uống. Nếu 2 hàm răng bệnh nhân cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng bệnh nhân, hoặc vỗ nhẹ 2 bên má cho bệnh nhân tỉnh lại uống thuốc => Nhanh chóng đưa bệnh nhân đến phòng y tế trường hoặc cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.
Tài liệu tham khảo:
- https://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-Consumer/
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/248958#why-we-need-calcium
- https://www.vinmec.com/vi/benh/ha-canxi-mau-3185/
